Trẻ nhỏ, do cơ thể chưa được hoàn chỉnh cho nên các cháu rất dễ bị ảnh hưởng của thay đổi thời tiết, dễ bị cảm nhiễm. Ho là một triệu chứng rất dễ thấy khi các cháu bé bị cảm.
Ho là một phản xạ sinh lý bảo vệ cơ thể tống những dị vật tại đường hô hấp (đàm, mầm bệnh) ra khỏi cơ thể đồng thời cũng là một triệu chứng của nhiều loại bệnh thuộc đường hô hấp hoặc bệnh của các cơ quan khác trong cơ thể có ảnh hưởng đến chức năng hô hấp.
Như vậy ho là một phản xạ có lợi, không phải hễ thấy ho là phải lo tìm cách làm giảm ho mà điều quan trọng là phải giải quyết được nguyên nhân gây ho.
Mỗi khi các cháu bị cảm ho, ngoài thuốc hạ sốt, các bậc phụ huynh lại lo mua thêm thuốc ho để cho cháu khỏi ho. Nhiều phụ huynh nghĩ đơn giản, có thuốc ho cháu sẽ hết ho. Thậm chí nhiều phụ huynh cho rằng, nếu không cho uống thuốc ho đêm về các cháu ho cả đêm sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ của bố mẹ, nhất là những bố mẹ phải lao động vất vả suốt ngày.
Khi uống thuốc giảm ho, đúng là các cháu bớt ho. Ngoài ra, đa số thuốc ho có kèm theo chất thuốc giúp các cháu ngủ để quên ho và bố mẹ cũng yên tâm ngủ để lấy lại sức cho ngày lao động hôm sau. Tuy nhiên cách chữa này đôi khi lại làm hại các cháu.
Ai cũng biết là ho là phản xạ có tác dụng tống những dị vật ở đường hô hấp ra ngoài, trong đó có đờm. Trong đờm, có thể chứa nhiều vi khuẩn mà cháu bé mắc phải khi bị cảm nhiễm. Bây giờ, nếu dùng thuốc giảm ho, phản xạ ho sẽ mất đi, đờm không tống được ra ngoài, các vi khuẩn nhân cơ hội đó sẽ ‘bành trướng’ mạnh mẽ hơn, gây viêm amiđan, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi… khiến bệnh có thể tăng hơn chứ không giảm đi… vô tình chúng ta làm hại con cháu của chúng ta…
Đông y điều trị chứng ho, chủ yếu phân biệt ho ngoại cảm hoặc ho do nội thương.
Ho do ngoại cảm thường là bệnh mới mắc thời gian ngắn, kèm theo các triệu chứng bệnh ngoại cảm. Phép trị chủ yếu là tuyên thông Phế khí, sơ tán ngoại tà, chưa nên vội dùng thuốc giảm ho.
Ho do nội thương thường bệnh mắc đã lâu ngày thường kèm theo các triệu chứng bệnh lý của tạng phủ. Phép trị chủ yếu là điều lý tạng phủ như kiện Tỳ, dưỡng Phế, thanh tiết Can hỏa, bổ Thận khí âm.
Ở đây, vì bệnh mới xảy ra, chúng ta chỉ nghiên cứu về việc ho do cảm gây nên.
Tuy là cảm ho nhưng Đông y cũng chia ra cảm do phong nhiệt (cảm sốt) và do phong hàn (cảm lạnh).
- Ho do phong hàn: Ho, đờm loãng trắng, nghẹt mũi, chảy mũi nước trong, hắt hơi, gai rét, không có mồ hôi, khớp xương nhức, đầu đau căng tức, rêu lưỡi trắng mỏng.
- Ho do phong nhiệt: Ho đờm vàng dính, khát, họng đau, chảy nước mũi đục, cơ thể nóng, ra mồ hôi, sợ gió, nhức đầu, toàn thân đau mỏi, rêu lưỡi vàng mỏng hoặc trắng mỏng.
Khi thấy các cháu có ho, đừng vội mua thuốc ở các cửa hàng thuốc cho uống, có thể cho các cháu dùng những vị thuốc thiên nhiên sau đây:
1. Trái tắc (quất): Dùng 2 quả, cắt đôi, bỏ hột, cho vào chén ăn cơm, thêm ít đường phèn hoặc mật ong. Cho chén thuốc vào nồi cơm, chưng hấp cho chín. Lấy ra, chia làm 4 lần uống trong ngày (sáng, trưa, chiều, tối). Mỗi lần dùng 1 miếng tắc, ép lấy hết nước (bỏ bã), lấy nước đó cho trẻ uống.
Vừa ngọt dễ uống, đồng thời tinh dầu thơm trong trái tắc sẽ kích thích hệ hô hấp, giúp làm long đờm và khạc đờm ra ngoài.
Trái tắc có vị chua, vitamin C, giúp cơ thể tăng sức đề kháng, chống lại cảm cúm.
Đường phèn vị ngọt, giúp làm dịu ho.
Do phong hàn, thêm 1 miếng gừng 2g (cạo bỏ vỏ, giã dập, cho vào chén chung với tắc và đường phèn).
Kèm có đờm, thêm 1-2g Trần bì (vỏ quít loại để lâu năm).
2. Lá Húng chanh (còn gọi là Tần dầy lá): lấy 2-3 lá, rửa sạch, giã dập, rót khoảng 10ml nước sôi vào, để 1 lúc cho thuốc thấm ra, gạn lấy nước uống, ngày uống 2 lần.
Nếu vì thuốc hơi đắng làm cho trẻ khó chịu khi uống, thêm 1 ít đường phèn cho ngọt dễ uống hơn.
Theo những nghiên cứu gần đây, tinh dầu trong Húng chanh có tác dụng ức chế nhiều loại vi khuẩn như Staphylococcus, Shighella flexneri, sonnei, Shiga, B. subtilis. Es. coli, Streptococcus, D. pneumoniae,… Kết quả nghiên cứu trên đã xác nhận tinh dầu Húng chanh có tính chất kháng sinh mạnh đối với vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp.
Hiện nay, nhiều công ty Đông nam dược đã chế biến các loại thảo dược thiên nhiên có tác dụng thông Phế khí, trị ho. Trong đó, hàm lượng chính là Tần dầy lá như Tragutan, Eugica…
Nếu uống 2-3 ngày không thấy bớt mà cháu có vẻ mệt, sốt, khó thở, cần đưa đến bệnh viện chuyên khoa để theo dõi và điều trị cho phù hợp.
BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH HO CHO TRẺ
• Tránh cho cơ thể khỏi bị lạnh đột ngột: Khi bé đi học vào buổi sáng sớm, thân nhiệt bị thay đổi, nếu cơ thể bé mỏi mệt sẵn, cơ chế miễn nhiễm yếu thì rất dễ dẫn đến cảm lạnh.
• Ban đêm khi đi ngủ, cần giữ ấm cho cháu bằng cách quấn khăn ấm ở cổ, đắp mềm vùng ngực cho cháu. Tắt máy lạnh hoặc quạt về đêm.
• Cần giữ ấm khi thời tiết chuyển lạnh, ăn các thức ăn giàu năng lượng để duy trì cân bằng thân nhiệt giúp cơ thể khỏi bị lạnh đột ngột.
