Đau vai gáy và những điều cần biết

Ngày nay, đau vai gáy là một chứng bệnh khá phổ biến trong cuộc sống. Liên quan nhiều tới yếu tố nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt. Đặc biệt là những công việc đòi hỏi tập trung cao độ, thường xuyên ngồi một chỗ, giữ một tư thế quá lâu, hạn chế vận động hoặc phải bê vác nặng thường xuyên như lái xe, nhân viên văn phòng, công nhân khuân vác ở các bến bãi, nhà máy…

Đây là một triệu chứng thường gặp, xảy ra mọi lứa tuổi, mọi giới… Bệnh tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Hội chứng đau vai gáy thông thường không nguy hiểm, song có thể gây ra nhiều lo lắng, khó chịu, mệt mỏi cho người bệnh, làm giảm sút sức lao động và chất lượng cuộc sống.

VÌ SAO BỊ ĐAU VAI GÁY?
Nguyên nhân của các bệnh đau cổ, đau vai gáy thường gặp nhất là gối đầu cao khi ngủ hoặc kê đầu trên vật cứng một thời gian dài vài tiếng như: khi đi xe đò ngủ đầu tựa trên ghế dựa, nằm xem tivi… bệnh rất dễ xảy ra đối với người bắt đầu đến tuổi trung niên, với hệ mạch máu đã giảm tính dẻo dai, đàn hồi.

Ngoài ra nguyên nhân dẫn đến hội chứng đau cổ vai còn do tổn thương các mặt khớp của cột sống cổ như: thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, vẹo cổ bẩm sinh, dị tật, viêm, chấn thương vùng cổ, ung thư, lao, u hố sau… hoặc do công việc hàng ngày dẫn đến những chấn thương nhỏ nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần như lái xe, sơn trần, làm việc với máy vi tính.

Bệnh hay gặp ở những người hay nằm nghiêng, co quắp, ngồi làm việc, sinh hoạt sai tư thế; khi cơ thể yếu mệt, tốc độ hoạt động của hệ tuần hoàn giảm, việc lưu thông máu và trao đổi ôxy trong cơ thể giảm cũng sẽ dễ bị đau nhức khi ngủ dậy. Đôi khi có những trường hợp hội chứng đau vai gáy xuất hiện tự phát mà không có nguyên nhân rõ rệt.

DẤU HIỆU THƯỜNG GẶP KHI BỊ ĐAU VAI GÁY
Triệu chứng đầu tiên mà người bệnh có thể dễ dàng nhận thấy đó là đau cơ vùng cổ gáy, vai và phần lưng trên.

Lúc đầu chỉ là đau nhẹ và hạn chế vận động ở vùng gáy cổ, vùng đầu không quay thoải mái được mà hầu như chỉ nghiêng sang trái hoặc phải mà không thể quay lại phía sau.
Ngoài triệu chứng đau người bệnh còn có thêm triệu chứng tăng cảm giác đến mức chỉ sờ nhẹ ngoài da vùng gáy hoặc chỉ ấn lướt rất nhẹ cũng tạo ra cảm giác đau một cách rõ ràng.

Khi bệnh nặng hơn có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và ăn uống. Khi đó mọi sinh hoạt vận động nhẹ liên quan đến vùng cổ vai gáy đều rất đau làm hạn chế hầu như mọi sinh hoạt của bệnh nhân.

Khi ngủ người bệnh cũng gặp khó khăn, nếu nằm về bên bệnh thì lực cơ thể làm đau thêm, còn nếu nằm về phía bên lành thì bên bệnh bị kéo vẫn đau. Khi bị đau quá mức, các động tác đi lại nhẹ nhàng cũng ảnh hưởng và cũng gây đau.

ĐIỀU TRỊ ĐAU VAI GÁY NHƯ THẾ NÀO?

• Xoa bóp:
Người bị hội chứng đau nhức cổ, vai, gáy khi đi khám nếu bác sĩ chuyên khoa thấy không có nguyên nhân chèn ép gây tổn thương thì người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc giảm đau, cao dán… Nếu chỉ bị nhẹ, cơn đau không kéo dài, bản thân người bệnh có thể tự điều trị bớt đau bằng cách dùng hai bàn tay xoa bóp, gõ, vuốt cho vùng cổ, vai, gáy nhiều lần có thể giảm đau.

• Vận động vùng cổ gáy nhẹ nhàng:
Ngay khi mới bị bệnh, bạn đừng có cố gắng xoay đầu hay xoay cổ. Cách tốt nhất đó là bạn nên vận động xoay đầu cổ nhẹ nhàng, được chừng nào hay chừng ấy và đừng có làm cố tăng biên độ như khi bình thường.

Nhớ là phải hạn chế quay đầu, nghiêng đầu để cho bệnh có thể tự hồi. Bạn cũng không nên ngồi quạt điện hay ngồi điều hòa vì chỉ càng làm cho cơ co cứng và đau dữ dội hơn mà thôi. Khi đi ngủ, bạn nhớ chườm ấm vùng cổ, chiếu đèn hồng ngoại, nếu có người xoa bóp cho bạn thì chỉ cần nhẹ nhàng xoa bóp vùng cơ vai gáy chừng 10 – 15 phút nhằm làm tăng lượng máu lưu thông là ổn. Nên tắm bằng nước ấm. Nếu mức độ kích thích dây thần kinh của bạn chỉ ở mức độ nhẹ và ít nhiều liên quan tới sự thiếu máu hay co mạch thì những biện pháp này sẽ nhanh chóng lấy lại sự ổn định cho bạn. Bạn sẽ tự hết bệnh trong 2 – 3 ngày sau.

• Dùng thuốc giảm đau:
Nếu mức độ kích thích dây thần kinh lớn hơn, bệnh ở mức độ vừa. Tức là ngày sau bệnh nhân vẫn không thấy thuyên giảm thì có thể phải dùng một số loại thuốc hỗ trợ. Các loại thuốc có thể dùng được bao gồm các thuốc giảm đau, chống viêm non-steroid như diclofenac, ibuprofen, paracetamol, aspirin. Các thuốc này sẽ giảm đau và chống lại các phản ứng viêm hệ lụy đi sau.

• Dùng miếng dán salonpas:
Miếng dán salonpas có chứa chất kháng viêm non-steroid dạng thấm qua da methyl salicylat. Các thuốc chống co thắt cơ quá mức có thể có tác dụng như thuốc mephenesin (decontractyl) cũng có thể giúp bạn phần nào. Thuốc có tác dụng chống co thắt cơ giải phóng cho sự kích thích dây thần kinh và góp phần làm cho bạn bớt đau. Một số vitamin nhóm B như vitamin B1, B6, B12 có thể dùng vì nó làm tăng dẫn truyền thần kinh. Thuốc chống viêm corticoid dạng uống rất ít có tác dụng trong các trường hợp này.

Nếu bệnh nhân bị bệnh mức độ vừa, chúng ta lại không nên xoa bóp vì càng xoa bóp thì càng đau và làm tăng mức độ bệnh (có lẽ do thần kinh càng kích thích). Điều này đúng với bệnh đau không do thoái hóa hay không do co thắt mạch máu.

• Châm cứu:
Ở mức độ bệnh nặng hơn cần phải dùng đến biện pháp mạnh tay hơn đó là châm cứu hoặc dùng thuốc ức chế dẫn truyền thần kinh. Châm cứu sẽ điều hòa lại hoạt động của dây thần kinh. Còn các thuốc này sẽ cắt tạm thời các cơn kích thích thần kinh mạnh, làm mềm cơ và do đó không gây đau dữ dội. Chúng cực kỳ có hiệu nghiệm cho mọi trường hợp bệnh, nhất là bệnh nặng.

Chỉ cần châm cứu vào đúng các huyệt trên những vị trí chính xác, nó có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa và làm giảm sự co thắt nên giảm đau.

NHỮNG VIỆC KHÔNG NÊN LÀM KHI BỊ ĐAU VAI GÁY

• Không làm việc quá lâu tại bàn làm việc, đặc biệt với máy vi tính, 45 – 60 phút nên dừng lại để thực hiện các động tác vận động thư giãn cột sống cổ, vai và tay rồi tiếp tục làm việc.
• Không bê vác vật nặng trên vai hoặc khi phải xách đồ cũng hạn chế xách lệch một bên, nên chia đều để xách bằng cả hai tay.
• Ngủ nằm thẳng, thả lỏng cơ thể, không nằm co quắp, không sử dụng gối đầu quá cao.
• Không đọc sách hoặc xem ti vi trong tư thế nằm.
• Không làm các động tác vặn, lắc cổ, bẻ khớp cổ, cánh tay, vai kêu răng rắc.
• Khi đang đau vai gáy không tắm nước lạnh, nên sử dụng nước ấm sẽ giúp giãn cơ, tăng cường tuần hoàn, lưu thông mạch máu.
• Trong quá trình làm việc tránh giữ một tư thế quá lâu, chú ý chọn tư thế làm việc thoải mái nhất, để vùng cổ vai gáy và cánh tay luôn được thoải mái và thả lỏng, tránh phải căng gồng trong lúc làm việc.
• Không tự ý dùng các thuốc giảm đau khi không có chỉ định của thầy thuốc.
• Nếu cần điều trị nên tìm đến các cơ sở uy tín, có trình độ chuyên môn để được tư vấn và điều trị đúng, tránh tình trạng làm bệnh nặng hơn.