Thanh long là một món giải khát, tráng miệng rất được ưa chuộng ở các nước nhiệt đới và một số nước ôn đới. Quả phải để chín rục ăn mới ngon, tuy nhiên có người lại thích cái hương vị chua chua ngọt ngọt khi quả chưa chín rục.
Cây thanh long còn gọi là tường liên, tên khoa học là Hylocereur undatus (Haw) Britt. Et Rose, thuộc họ Xương rồng (Cataceae). Có nguồn gốc ở các nước Trung và Nam Mỹ, được nhập vào các nước Đông Nam Á để làm cảnh, làm thực phẩm và làm thuốc.
Trong cây có chứa hentriacontane và sitosterol. Trong 100g quả ăn được có chứa: nước 84g, protein 1.4g, lipid 0.4g, glucid 11.8g, cellulose 1.4g, vitamin C 8mg, một ít vitamin A, chất nhầy. Vỏ quả thanh long khá dày, chiếm 26% trọng lượng quả giúp việc bảo quản được lâu, không bị hư thối. Hơn nữa, thanh long ít sâu bệnh nên người trồng ít sử dụng các thuốc trừ sâu bệnh.
Theo đông y, quả thanh long có vị ngọt, chua, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, chỉ khái, hóa đàm.
Thân cây có tác dụng thư cân hoạt lạc (giúp gân cốt co duỗi khỏe khoắn và làm thông suốt các kinh lạc) và giải độc. Hoa có tác dụng bổ phế, trừ ho.
Người ta sử dụng quả thanh long để giải nhiệt, nhuận trường. Đặc biệt, chất nhầy trong quả thanh long giúp làm giảm cholesterol của thức ăn và muối mật. Do đó, người mập phì, người có hàm lượng cholesterol huyết áp tăng cao nên ăn thanh long. Thanh long còn thích hợp với người bệnh đái tháo đường, cao huyết áp, táo bón kinh niên.
Thân cây thanh long gọt bỏ vỏ và gai, rửa thật sạch với nước muối loãng, giã nát lấy nước bôi hay dùng bã để đắp chữa bỏng lửa, bỏng nước sôi, viêm tuyến mang tai, đinh nhọt, gãy xương.
Hoa thanh long khi nở có màu trắng đẹp như hoa quỳnh, được dùng chữa viêm phế quản, viêm hạch bạch, huyết thể lao, giải độc rượu. Liều dùng 15-30g tươi, sắc uống hoặc 10-12g khô sắc uống, hãm trà để uống.
Người ta còn nấu hoa thanh long với thịt heo nạc để làm món súp bổ dưỡng, chữa được tình trạng phổi yếu hay bị ho đàm.
Các nhà khoa học ước tính rằng khoảng 600-700g quả thanh long đủ cung cấp lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể, chống được bệnh scorbut và một số chứng bệnh do thiếu vitamin C.
