Cây mơ tam thể là một loại dây deo thường mọc hoang hoặc được trồng ở các bờ rào. Cây mơ tam thể tên gọi khác là: dây mơ lông, dây mơ tròn, thối địt, mơ leo, ngưu bì đồng. Tên khoa học: Paederia lanuginosa; thuộc họ cà phê (Rubiaceae). Cây mơ tam thể có thể dùng để ăn sống hoặc dùng làm dược liệu chữa được rất nhiều bệnh như: Chữa kiết lỵ, viêm đại tràng, tăng cường tiêu hóa, tẩy giun kim, giun đũa…
Lá cây mơ tam thể có hình bầu dục hoặc hình giống quả trứng, chiều dài khoảng 5 – 10cm, chiều rộng lá từ 2 – 4cm, phần lá dưới cuống tạo thành hình trái tim, cuống lá dài từ 2 – 6cm. Mặt trên lá màu xanh và mặt dưới có màu tím tía. Các đường gân lá nổi rõ, có nhiều lông tơ mịn.
Hoa cây mơ tam thể thường ra vào tháng 7 – 10 hàng năm. Hoa mọc thành từng cụm ở ngọn và nách lá, có màu trắng pha tím nhạt. Tràng hoa hình ống màu tím nhạt, 5 cánh nhỏ phía trên màu trắng.
Bộ phận dùng: Cả lá, thân và rễ đều được dùng làm thuốc chữa bệnh. Trong đó, được sử dụng nhiều nhất là lá.
Thu hái, chế biến: Lá mơ tam thể được thu hái quanh năm mỗi khi dùng đến, lá tươi tốt nhất là vào mùa xuân. Lá sau khi hái vào được đem đi rửa sạch để loại bỏ tạp chất, sau đó ăn trực tiếp lá tươi hoặc chế biến tùy món.
BÀI THUỐC ĐIỀU TRỊ BỆNH TỪ CÂY MƠ TAM THỂ
• Chữa bệnh kiết lỵ trong giai đoạn đầu lúc bệnh mới khởi phát:
+ Chuẩn bị: 1 nắm lá mơ tam thể, 1 quả trứng gà.
+ Cách dùng: Đem lá mơ đi rửa sạch, thái nhỏ rồi bỏ vào một bát. Tiến hành đập trứng gà vào bát chứa lá mơ tam thể và trộn đều hỗn hợp cho hòa quyện. Lấy lá chuối bọc lại và nướng lên cho chín sau đó bỏ ra sử dụng. Trong trường hợp không có lá chuối có thể trực tiếp rán trứng với mơ để sử dụng.
+ Lưu ý: Bệnh nhân bị mắc bệnh kiết lỵ nên sử dụng 3 lần mỗi ngày vào sáng, trưa và tối. Kiên trì thực hiện trong khoảng vài ngày sẽ thấy tình trạng bệnh được cải thiện một cách rõ rệt.
• Trị nhiễm giun đũa, giun kim:
+ Diệt trừ giun kim: Lấy 1 nắm lá mơ tam thể cùng với phần ngọn của cây đi rửa sạch, giã nát rồi cho vào nồi đun sôi với 500ml nước sau đó để nguội. Dùng ống tiêm vệ sinh sạch sẽ sau đó bơm thụt vào phía sau hậu môn trước khi đi ngủ khoảng 2 – 3 phút thì giun sẽ bị loại bỏ.
+ Loại bỏ giun đũa: Sử dụng 50g lá mơ tam thể rửa sạch để ráo nước sau đó mang đi giã nát. Chắt nước cốt qua tấm vải sạch sau đó thêm một chút muối và sử dụng hàng ngày vào mỗi buổi sáng sớm. Sau 2 ngày thực hiện thì giun sẽ tự động chui ra ngoài.
• Chữa hội chứng ruột kích thích:
+ Chuẩn bị: 100g lá mơ tam thể, 10g gừng tươi, 1 quả trứng gà.
+ Cách dùng: Lá mơ tam thể và gừng tươi chúng ta đem đi rửa sạch. Lá mơ thì đem đi băm nhỏ, còn gừng thì đem giã nhuyễn và chắt ra một ít nước cốt. Cho hỗn hợp trên vào một chiếc bát sau đó cho lòng đỏ trứng gà vào và đánh đều lên. Sau đó cho vào nồi hấp cách thủy trong khoảng thời gian 10 phút rồi bỏ ra bát để sử dụng.
Kiên trì thực hiện theo phương pháp này trong khoảng thời gian 15 ngày liên tiếp, mỗi ngày nên ăn 1 lần bạn sẽ thấy được những hiệu quả rõ ràng.
• Chữa bí tiểu tiện:
+ Chuẩn bị: 1 nắm lá mơ tam thể.
+ Cách dùng: Bỏ lá mơ khô hoặc tươi vào trong ấm sắc cùng với nước để lấy thuốc uống, chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày; sử dụng hàng ngày trong vòng 1 – 2 tháng. Kiên trì thực hiện sẽ có tác dụng thông tiểu, giúp đi tiểu dễ dàng hơn.
• Chữa tiêu chảy do nhiệt:
+ Chuẩn bị: Lá mơ tam thể 20g, nụ sim tím 10g.
+ Cách dùng: Đem lá mơ tam thể và nụ sim tím đi rửa sạch, để ráo nước rồi mang đi sao vàng. Cho toàn bộ nguyên liệu trên vào ấm sắc với 600ml đến khi cạn còn 200ml thì bỏ ra bát và dùng trong ngày. Chú ý nên sử dụng khi nước thuốc còn ấm và chia ra mỗi ngày 2 lần để thuốc đạt được hiệu quả cao nhất.
• Chữa bệnh xương khớp:
+ Chuẩn bị: Sử dụng 30 – 60g thân và lá mơ tam thể, 1 lít rượu trắng.
+ Cách dùng: Đem lá và thân cây mơ tam thể đi rửa sạch bằng nước rồi để khô, ráo nước. Sau đó, cho nguyên liệu đi sao vàng rồi để vào bình thủy tinh sạch cùng 1 lít rượu để ngâm. Để rượu ở nơi khô thoáng tránh ánh nắng trực tiếp, sau khoảng 15 ngày là có thể đem ra uống hàng ngày.
Mỗi ngày nên uống 1 chén nhỏ sau mỗi bữa ăn, ngoài ra người bệnh có thể sử dụng để xoa bóp lên các vùng xương khớp bị đau giúp quá trình phục hồi được diễn ra nhanh hơn.
• Điều trị bệnh viêm tai:
+ Chuẩn bị: 2 – 3 lá mơ tam thể, nước muối.
+ Cách dùng: Lấy lá mơ tam thể rửa sạch, ngâm nước muối rồi bỏ vào chảo nóng sao cho hơi héo. Vò nhẹ cho tinh dầu lá tiết ra ngoài rồi nhét vào bên lỗ tai bị viêm. Để như vậy qua đêm có tác dụng sát khuẩn, giảm đau, hút bớt dịch mủ trong tai.
• Điều trị bệnh phong tê thấp:
+ Bài 1: Lấy 30 – 50g rễ hoặc dây mơ tam thể. Sắc lấy nước đặc pha thêm chút rượu vào uống khi còn ấm.
+ Bài 2: Cắt lá và dây mơ thành những khúc ngắn dài chừng 2cm, cho vào chảo nóng sao vàng. Mỗi lần lấy 50g sắc với 200ml nước cho cạn còn một nửa. Chia đều làm 3 phần uống hết trong ngày. Một liệu trình điều trị dùng 10 – 15 ngày liên tục.
+ Bài 3: Thái nhỏ thân và lá dược liệu đem sấy khô, sao vàng, cho vào bình thủy tinh ngâm chung với rượu trên 40 độ. Để khoảng 5 ngày có thể dùng được. Mỗi khi xương khớp bị đau nhức, lấy một ít rượu xoa bóp vào khu vực bị ảnh hưởng sẽ giúp giảm đau, chống sưng viêm, kích thích lưu thông máu.
• Điều trị bệnh đau dạ dày:
+ Chuẩn bị: 20 – 30 lá mơ tam thể.
+ Cách dùng: Tùy theo mức độ bệnh, rửa sạch 20 – 30g lá, giã lấy nước cốt uống hết 1 lần. Kiên trì áp dụng hàng ngày cho đến khi các triệu chứng của bệnh đau dạ dày bị hết hoàn toàn.
• Ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ em:
+ Chuẩn bị: 20g rễ cây lá mơ và 1 cái dạ dày lợn.
+ Cách dùng: Cả 2 nguyên liệu đem rửa sạch, cắt nhỏ, cho vào nồi hầm nhừ. Thêm một ít gia vị vào cho trẻ ăn 2 tháng 1 lần.
• Chữa ho gà:
+ Chuẩn bị: 150g lá mơ, 250g bách bộ, 250g cỏ mần trầu, 250g cỏ mực, 250g rễ chanh, 50g gừng tươi, 100g trần bì, 150g cam thảo dây, 250g rau má, đường vừa đủ.
+ Cách dùng: Tất cả các vị thuốc đem sắc cùng 6 lít nước. Nấu cạn còn 1 lít thêm đường vào sao cho hơi ngọt ngọt là được. Chia uống 2 – 3 lần trong ngày, mỗi ngày 1 thang.
• Trị cảm lạnh:
+ Chuẩn bị: 25 lá mơ tam thể.
+ Cách dùng: Ăn sống kèm với cơm hoặc hấp chín ăn.
• Trị bệnh gout:
+ Chuẩn bị: Lá và dây mơ.
+ Cách dùng: Dây mơ cắt khúc ngắn đem phơi khô cùng với lá, sao vàng. Mỗi ngày lấy 30 – 50g sắc với 3 bát nước còn 1 bát uống.
• Giúp giãn gân, hoạt lạc:
+ Chuẩn bị: Rễ cây mơ, chân giò lợn.
+ Cách dùng: Đem 2 thứ nấu thành canh ăn mỗi tuần 2 – 3 lần.
LƯU Ý KHI SỬ DỤNG LÁ MƠ TAM THỂ
+ Tốt nhất nên hỏi ý kiến chuyên gia, bác sĩ trước khi sử dụng.
+ Sử dụng lá mơ sạch để làm thuốc. Dù ăn sống, đắp ngoài hay sắc nước uống cũng nên ngâm với nước muối khoảng 20 phút để để loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn và tạp chất.
+ Với rượu ngâm từ lá mơ chỉ nên sử dụng mỗi ngày 1 ít, không lạm dụng quá nhiều. Dùng đúng liều lượng được khuyến cáo hoặc theo hướng dẫn của thầy thuốc.
+ Không dùng lá mơ nếu bạn bị dị ứng với bất cứ thành phần nào của loại lá này.
